Ուսումնական նյութեր

• Տնտեսագիտության տեսություն — դասագիրք
• Հարցաշար
• Նախագծեր

Առաջադրանք՝ յուրաքանչյուր թեմայի վերաբերյալ․ Յուրաքանչյուր թեմայի վերաբերյալ ըստ հարցաշարի ընտրել 4-ական հարց, բլոգներում պատասխանել այդ հարցերին՝ կապելով յուրաքանչյուրիդ մասնագիտության հետ:

Թեմա 1: Ի՞նչ է ուսումնասիրում տնտեսագիտությունը

Լրացուցիչ գրականություն թեմայի վերաբերյալ։

• Հասարակական արտադրություն
• Տնտեսական հարաբերությունների համակարգ

Թեմա 1 from Elena Ohanyan

Թեմա 1 from Elena Ohanyan

Թեմա 2: Տնտեսագիտության նպատակները և խնդիրները: Տնտեսական աճ:

Լրացուցիչ գրականություն թեմայի վերաբերյալ

• Տնտեսագիտական մտածելակերպ

Թեմա 2 from Elena Ohanyan

Թեմա 2 from Elena Ohanyan

Թեմա 3: Շուկայական տնտեսություն

Նախագծային աշխատանք՝ Սեփականության և հեղինակային ու հարակից իրավունքները ՀՀ-ում:

Համապատասխան օրենքները նախագծի թեմայի վերաբերյալ․

• ՀՀ օրենքը ՀՀ-ում սեփականության մասին
• ՀՀ օրենքը հեղինակային իրավունքի և հարակից իրավունքների մասին

թեմա3 from Elena Ohanyan

թեմա3 from Elena Ohanyan

Թեմա 4: Առաջարկի և պահանջարկի տեսություն:

Առաջարկ Պահանջարկ from Elena Ohanyan

Առաջարկ Պահանջարկ from Elena Ohanyan

Թեմա 5: Զբոսաշրջության ենթակառուցվածքները: Հիմնական և լրացուցիչ ծառայությունները զբոսաշրջային բիզնեսում: Զբոսաշրջային բնական ռեսուրսների տնտեսական գնահատականը:

1. Զբոսաշրջության ենթակառուցվածքները
2. Զբոսաշրջային ռեսուրսներ
3. Մարդկային ռեսուրսներ
4. Մարդածին ռեսուրսներ
5. Ինֆորմացիոն ռեսուրսներ
6. Զբոսաշրջային բնական ռեսուրսների տնտեսական գնահատականը
7. Հիմնական և լրացուցիչ ծառայությունները զբոսաշրջային բիզնեսում  1      2

Առաջադրանք: Թեմա 5-ի ուսումնական նյութերը պատրաստել ինքնուրույն։ Ստեղծել տեսասահիկ թեմայի վերաբերյալ։

Թեմա 6: Զբոսաշրջության մրցունակությունը և զարգացման ուղղությունները ՀՀ-ում

Դասագիրքը՝ հղումով:

1. Մրցակցության էությունն ու մրցունակության բաղադրիչները զբոսաշրջության ոլորտում
2. Մրցունակության մակարդակները
3. Մրցակցային առավելությունների բացահայտում և երկրի մրցակցային հնարավորությունները՝ կախված մրցունակության մակարդակից
4. Մրցակցային առավելությունները պայմանավորող  գործոններ: Մրցակցության վրա ազդող գործոնները
5. Ծառայությունների մրցունակության ձևավորման և զարգացման վրա ազդող գործոնները
6. Մրցունակության գործոնները: Ծառայությունների մրցունակության գործոնները
7. Մրցունակության չափորոշիչները: Մրցունակության գնահատում
8. Զբոսաշրջության զարգացման ուղղությունները ՀՀ-ում — էջ 86, դաս

Առաջադրանք: Թեմա 6-ի ուսումնական նյութերը պատրաստել ինքնուրույն։ Ստեղծել տեսասահիկ թեմայի վերաբերյալ։

Թեմա 7: Բանկային համակարգ: Վարկ և արժեթղթեր

1. Բանկերի առաջացումը և դրանց գործառույթները
2. Դրամական միավորի գնողունակությունը
3. Վարկի էությունը և գործառույթները
4. Արժեթուղթ
5. Արժեթղթերի բովանդակությունը և տեսակները
6. Բաժնետոմս և դրա տեսակները 1  2  3
7. Դիվիդենտ և վերահսկիչ ծրար/բաժնետիրական ընկերություն/
   Վերահսկիչ ծրար-Բաժնետիրական ընկերությունը ղեկավարում է այն անձը, կամ մարդկանց խումբը որոնց ձեռքում է գտնվում վերահսկիչ ծրարը:
   Վերահսկիչ ծրարը որևէ մասնակցի կողմից տնօրինվող բաժնետոմսի քանակության  ամենամեծ տեսակարար կշիռն է:
8. Պարտատոմս
9. Բանկի շահույթը
10. Փող
11. Շրջանառության համար անհրաժեշտ փողի քանակություն
12. Դրամական միավորի արագություն

Առաջադրանք: Թեմա 7-ի ուսումնական նյութերը պատրաստել ինքնուրույն։ Ստեղծել տեսասահիկ թեմայի վերաբերյալ։

Նկարագրել վարկի առավելություններն ու թերությունները։

Թեմա 8: Ձեռնարկություն: Ձեռնարկատիրական գործունեություն

1. Ձեռնարկության ֆունկցիաները և դասակարգումը
2. Ձեռնարկատիրական գործունեության ձևերը
3. Ձեռնարկատիրական գործունեության տեսակները
4. Ձեռնարկությունների կազմակերպա-իրավական ձևերը
   Հարց 1-4՝ այստեղից
5. Արտադրության հաստատուն և փոփոխուն գործոնները
6. Ձեռներեց, նրա ֆունկցիաները Օրենքը՝ այստեղից
7. Տնտեսական ռիսկ
8. Զբոսաշրջության ոլորտի սուբյեկտները
   Ձեռներեցությունը և տնտեսվարությունը զբոսաշրջության ոլորտում — լրացուցիչ նյութ
9. Շահույթ, շահութաբերություն
10. Բիզնես պլան: Ինչպես կազմել բիզնես պլան

Առաջադրանք: Թեմա 8-ի ուսումնական նյութերը պատրաստել ինքնուրույն։ Ստեղծել տեսասահիկ թեմայի վերաբերյալ։

Կազմել բիզնես պլան ընտրված տնտեսական գործունեության մասով։

Թեմա 9: Աշխատանքի շուկա, տնային տնտեսություններ, շահույթ

1. Սպառողներ, Ներդրողներ, Խնայողներ. Մանրամասն նյութը՝ այստեղից
2. Ապահովագրություն, իրացվելիություն, խնայողական ավանդ, ներդրում,
3. Արտադրության ծախքերի բնութագրումը և դասակարգումը / հաստատուն և փոփոխական
4. Հաշվապահական և տնտեսական շահույթ
5. Մաշվածություն /ամորտիզացիա/
6. Աշխատանք: Աշխատանքի շուկայի առանձնահատկությունները
7. Անվանական աշխատավարձ, իրական աշխատավարձ, նվազագույն աշխատավարձ, ՀՀ օրենքը նվազագույն աշխատավարձի մասին
8. Գործազրկության պատճառները և տեսակները (պարբերաշրջանային, ֆրիկցիոն, կառուցվածքային)
9. Զբաղվածության պետական գործակալություն 
10. Կապիտալ, հող և ռենտա

Թեմա 10։ Բյուջեի պլանավորում

Նկարագրել բյուջեյի պլանավորման ձեր նախընտրած տարբերակը և համեմատել Ձեր ընտանեկան բյուջեյի օգտագործման հետ:

Ուսումնական նյութերը գտնել, հավաքել, կազմել ինքնուրույն։ Ստեղծել տեսասահիկ թեմայի վերաբերյալ։

1․ Ի՞նչ է պահանջարկը:

2. Ներկայացնել պահանջարկի օրենքը:

3. Ի՞նչ է առաջարկը:

4. Ներկայացնել առաջարկի օրենքը:

5. Պահանջարկի և առաջարկի վրա ազդող գործոնները (գնային, ոչ գնային):

6. Ներկայացնել առաջարկի և պահանջարկի կապը:

Ես իմ աշխատանքի միտքը ձեռք բերել եմ կատվի մշուշը տեսնելուց հետո։ Մտածելով, որ անաստաբուժական կենտրոնի լոգո պետք է ձևավորեմ՝ ավելացրի սիրտը։ Նկատեցի, որ կատուն նման է անգլերեն M տառի ու հետևաբար կատվին դարձրի ավելի M-ի նման ետևում դնելով համապատասխան ֆոնտով M։ Այնուհետև մնացել էր որոշել անվանումը ու ընտրեցի այդ տառը պարունակող թեմային համապատասխան անուն։

Սոցիոլոգիայի հիմունքները առարկայի շրջանակներում, անց եմ կացրել հարցում՝ GoogleForms հարթակի օգնությամբ։ Հարցման գլխավոր նպատակն էր մարդկանց ֆիլմային նախընտրությունները։

• 57․1% – իգական, 42․9% – արական

---

Հարցմանը մասնակցող մարդկանց մեծամասնությունը կինոթատրոն այցելում է ավելի քիչ քան ամիսը մեկ անգամ կամ ամիսը մեկ երկու անգամ։ Քչերն են, որ կինոթատրոն գնում են դրանից ավելի հաճախ։

40․5%-ը պատասխանել է, որ կինոթատրոն գնալու հաճախականությունը կախված է տարբեր հանգամանքներից, 31%-ը այցելում են կինոթատրոն հանգստյան օրերին, օրվա առաջին կեսին և 16․7%-ը՝ օրվա երկրորդ կեսին։

Մեծամասնությունը դիտել են Spider-Man: No Way Home (66.7%) և Avatar (61.9%) ֆիլմերը։

Որո՞նք են Ձեր նախընտրած ֆիլմերը։

Կան շատ կրկնվող պատասխաններ և ֆիլմերի անուններ, որոնք են․

• Avatar
• Marvel-ի ֆիլմեր (Spider-Man, Guardians of the Galaxy, Avengers movies)
• Harry Potter
• Scream
• Pirates of the Caribbean

Կարելի է ենթադրել, որ հարցումն անցածների մեծամասնությունը (միջին դպրոցի սովորողները) նախընտրում են շատ նմանատիպ ֆիլմեր։

Պատասխանողների մեծամասնությունը իրենց նախըտրած ֆիլմում գնահատում է ժանրը (54.8%) և դերասանական խաղը (52.4%) այլից առավել։

Նշեք Ձեր վերջին դիտած ֆիլմը։

Պատասխանները նորից կրկվող են (միջին դպրոցի աշակերտների մեջ)

• Mario (x2)
• Scream 6
• Spider-Man: No way home (x2)
• Ant-Man
• Avengers: Endgame
• Avatar (x5)
• Shrek
• John Wick 4 (x2)
• Fight Club
• The Menu
• Puss in Boots
• Տժվժիկ
• Չեմ հիշում (x5)

• 52.4%-ը նայում են ֆիլմեր տանը միայնակ կամ ընտանիքի հետ
• 23.8%-ը նայում են ֆիլմեր հիմնականում կինոթատրոնում
• 14.3%-ը նախընտրում են ֆիլմեր նայել ընկերների հետ հավաքույթին
• Մնացածներն էլ չեն ընտրել տարբերակների միջև, որովհետև սիրում են բոլոր 3-ը

Նշեք ֆիլմ, որը չեք հավանել և նշեք պատճառը։

Որոշները, որոնք փաստացի ֆիլմեր էին պատասխանների շարքում՝

• Չկա ֆիլմ, որը չեմ հավանել (x17)
• Thor: Love and Thunder (x3)
• Spider-Man
• Black Widow
• Հայկական ֆիլմեր, ռուսական ֆիլմեր
• Black Panther: Wakanda Forever (x2)
• Shazam 2
• Deadpool 2
• Titanic
• Աստերիքսն ու Օբելիքսը
• Doctor Strange

Հիմնական մտքերը.

• Սարսափ ֆիլմերի ազդեցությունը կարող է անհանգստություն, վախ և տրավմա առաջացնել որոշ դեռահասների մոտ, հատկապես նրանց, ովքեր ավելի զգայուն կամ խոցելի են:
• Որոշ դեռահասներ կարող են սովորել, թե ինչպես վարվել սթրեսի հետ և ուժեղացնել տոկունությունը՝ դիտելով լավ սարսափ ֆիլմ: Դա պայմանավորված է նրանով, որ դա նրանց տալիս է վախ և անհանգստություն զգալու անվտանգ և վերահսկվող միջոց:
• Զարգացման գործոնները, ինչպիսիք են տարիքը, ճանաչողական կարողությունները և հուզական հասունությունը, կարող են ազդել դեռահասի պատրաստակամության վրա սարսափ ֆիլմեր դիտելու վրա: Ծնողները պետք է հաշվի առնեն այս գործոնները, երբ որոշեն, թե արդյոք իրենց դեռահասը պատրաստ է:
• Սարսափ ֆիլմի նախադիտումը և այլ ծնողների ակնարկներ կարդալը կարող են օգնել ձեզ տեղեկացված որոշում կայացնել ձեր երեխայի համար դրա նպատակահարմարության մասին, ինչպես նաև կարող է պատրաստել ձեզ պոտենցիալ տխուր տեսարանների համար:

Ի՞նչն է գրավում դեռահասներին սարսափ ֆիլմերում:

Առաջին պատճառներից մեկը, թե ինչու սարսափ ֆիլմերն այդքան գրավիչ են դեռահասների համար, այսպես կոչված անվտանգ վախի գաղափարն է: Դեռահասները սարսափ ֆիլմեր դիտելիս կարող են վախ և անհանգստություն զգալ՝ առանց որևէ իրական վտանգի ենթարկվելու: Վախը հաճախ անկանխատեսելի է և դժվար է կառավարել իրական կյանքում, սակայն սարսափ ֆիլմերը տալիս են վերահսկողության և կանխատեսելիության զգացում:

Այս վերահսկվող միջավայրը դեռահասների համար անվտանգ տարածք է՝ դիմակայելու իրենց վախերին և անհանգստություններին՝ առանց իրական կյանքի հետևանքների: Սարսափ ֆիլմերի հետ կապված հուզմունքի և ադրենալինի արագության զգացումը կարող է նաև կատարսիսի ձև լինել, որը դեռահասներին թույլ է տալիս ազատվել զսպված հույզերից և զգալ թեթևացում ֆիլմի ավարտից հետո:

Փախչել իրականությունից սարսափ ֆիլմերի միջոցով։

Սարսափ ֆիլմերը կարող են փախչելու հանրաճանաչ ձև լինել դեռահասների համար, ովքեր ցանկանում են հանգստանալ իրենց առօրյա կյանքի սթրեսներից և ճնշումներից: Ընկղմվելով սարսափ ֆիլմի այլընտրանքային իրականության մեջ՝ նրանք կարող են անջատվել իրենց շրջապատող աշխարհից և ազատվել իրենց առջև ծառացած պարտականություններից և մարտահրավերներից:

Երբ խոսքը վերաբերում է լավ սարսափ ֆիլմին, անհանգստության և վախի զգացումն այնքան ուժեղ է, որ անհավատության կասեցման անհրաժեշտություն է առաջանում: Սա հնարավորություն է տալիս դեռահասներին ամբողջությամբ ընկղմվել ֆիլմի աշխարհում և փախչել իրենց խնդիրներից, թեկուզ մի փոքր ժամանակով: Կասեցնելով իրենց անհավատությունը՝ նրանք կարող են ամբողջությամբ տարվել պատմության և նրա հերոսների մեջ՝ զգալով վախ և հուզմունք, կարծես իրենք էլ դրա մի մասն են: Այս ընկղմումը կարող է լինել փախուստի հզոր ձև, որը դեռահասներին շատ անհրաժեշտ ընդմիջում է տալիս առօրյա կյանքի սթրեսներից:

Դեռահասների համար սարսափ ֆիլմեր դիտելու ռիսկերը։

Ահա մի քանի հնարավոր ռիսկեր, որոնք կապված են սարսափ ֆիլմեր դիտելու երեխաների և դեռահասների հետ.

• Սարսափ ֆիլմեր դիտելը կարող է հանգեցնել անհանգստության, վախի և մղձավանջների ավելացման, հատկապես փոքր երեխաների մոտ:
• Երեխաները, ովքեր տրավմայի միջով են անցել, կարող են առաջանալ սարսափ ֆիլմերի թեմաներով և պատկերներով, որոնք կարող են վատթարացնել նրանց ախտանիշները:
• Գրաֆիկական բռնության և խայթոցի ենթարկվելը կարող է զգայնացնել երեխաներին իրական կյանքում բռնության նկատմամբ և ստիպել նրանց ավելի ընդունել ագրեսիան:
• Գիշերը սարսափ ֆիլմեր դիտելը կարող է խաթարել քնի ռեժիմը՝ հանգեցնելով հոգնածության և դյուրագրգռության:
• Որոշ սարսափ ֆիլմեր կարող են ունենալ սեռական թեմաներ կամ տեսարաններ, որոնք հարմար չեն երեխաների համար և կարող են նրանց շփոթվածության կամ անհարմար զգալ:

Սարսափ ֆիլմեր՝ դրական ազդեցություն դեռահասների վրա.

Չնայած հնարավոր ռիսկերին, կան նաև պոտենցիալ օգուտներ: Սարսափ ֆիլմերը կարող են օգնել դեռահասներին զարգացնել ճկունություն և դիմակայելու հմտություններ: Վերահսկվող միջավայրում սարսափելի և սթրեսային իրավիճակների ենթարկվելով՝ դեռահասները կարող են սովորել կառավարել իրենց հույզերն ու վախերը: Սարսափ ֆիլմերը կարող են նաև ապահովել իրենց զգացմունքների և անհանգստության նկատմամբ վերահսկողության և տիրապետման զգացում, ինչը կարող է ուժ տալ: Նմանապես, սարսափ ֆիլմում հաջողությամբ նավարկելու փորձը կարող է բարձրացնել ինքնավստահությունը և ինքնագնահատականը:

Ե՞րբ են պատանիները պատրաստ սարսափ ֆիլմերին:

Ծնողները և խնամակալները պետք է հաշվի առնեն իրենց երեխայի տարիքը և զարգացման մակարդակը, երբ որոշում են կայացնում՝ արդյոք թույլ տալ նրան սարսափ ֆիլմեր դիտել: Տարիքին համապատասխան բովանդակությունն ու թեմաները շատ կարևոր են, որպեսզի դեռահասները չծանրաբեռնվեն կամ տրավմատանան իրենց դիտած ֆիլմերից: Օրինակ՝ փոքր երեխաները կարող են չկարողանալ տարբերել ֆանտազիայի և իրականության միջև՝ սարսափ ֆիլմեր պատրաստելով հատկապես սարսափելի և, հնարավոր է, տրավմատիկ նրանց համար: Մյուս կողմից, ավելի մեծ դեռահասները կարող են ավելի լավ պատրաստված լինել սարսափ ֆիլմերում ներկայացված թեմաների և բովանդակության համար: Բացի այդ, դեռահասի զարգացման մակարդակը կարող է ազդել այս ֆիլմերում առկա բարդ զգացմունքներն ու թեմաները մշակելու և հասկանալու նրանց ունակության վրա:

Основные выводы:

• Воздействие фильмов ужасов может вызвать беспокойство, страх и травму у некоторых подростков, особенно у более чувствительных или уязвимых.
• Некоторые подростки могут научиться справляться со стрессом и повысить устойчивость, посмотрев хороший фильм ужасов. Это потому, что это дает им безопасный и контролируемый способ чувствовать страх и тревогу.
• Факторы развития, такие как возраст, когнитивные способности и эмоциональная зрелость, могут повлиять на готовность подростка смотреть фильмы ужасов. Родители должны учитывать эти факторы при определении того, готов ли их подросток.
• Предварительный просмотр фильма ужасов и чтение отзывов других родителей могут помочь вам принять обоснованное решение о том, подходит ли он вашему ребенку, а также подготовить вас к потенциально неприятным сценам.

Что привлекает подростков в фильмах ужасов?

Одной из основных причин, по которой фильмы ужасов так привлекают подростков, является концепция так называемого безопасного страха. Подростки могут испытывать страх и тревогу, не подвергаясь реальной опасности, когда смотрят фильмы ужасов. Страх часто бывает непредсказуемым и его трудно контролировать в реальной жизни, но фильмы ужасов дают ощущение контроля и предсказуемости.

Эта контролируемая среда является безопасным пространством для подростков, где они могут противостоять своим страхам и тревогам без каких-либо последствий в реальной жизни. Острые ощущения и прилив адреналина, связанные с фильмами ужасов, также могут быть формой катарсиса, позволяя подросткам высвободить сдерживаемые эмоции и испытать чувство облегчения после просмотра фильма.

Бегство от реальности через фильмы ужасов․

Фильмы ужасов могут быть популярной формой эскапизма для подростков, стремящихся отдохнуть от стрессов и давления повседневной жизни. Погружаясь в альтернативную реальность фильма ужасов, они могут оторваться от окружающего мира и испытать чувство облегчения от ответственности и проблем, с которыми они сталкиваются.

Когда дело доходит до хорошего фильма ужасов, чувство ожидания и страха настолько сильное, что требует приостановки недоверия. Это позволяет подросткам полностью погрузиться в мир фильма и отвлечься от своих проблем, пусть даже ненадолго. Отложив свое неверие, они могут полностью погрузиться в историю и ее персонажей, испытывая страх и волнение, как если бы они сами были ее частью. Это погружение может быть мощной формой эскапизма, давая подросткам столь необходимый отдых от стрессов их повседневной жизни.

Риски просмотра фильмов ужасов для подростков․

Вот некоторые потенциальные риски, связанные с просмотром детьми и подростками фильмов ужасов:

• Просмотр фильмов ужасов может привести к повышенной тревожности, страху и ночным кошмарам, особенно у детей младшего возраста.
• Дети, пережившие травму, могут быть спровоцированы темами и образами фильмов ужасов, что может усугубить их симптомы.
• Наглядное изображение насилия и кровопролития может снизить чувствительность детей к реальному насилию и сделать их более восприимчивыми к агрессии.
• Просмотр фильмов ужасов ночью может нарушить режим сна, что приведет к усталости и раздражительности.
• В некоторых фильмах ужасов могут быть сексуальные темы или сцены, которые не подходят для детей и могут сбить их с толку или вызвать дискомфорт.

Фильмы ужасов – положительное влияние на подростков:

Несмотря на потенциальные риски, есть и потенциальные преимущества. Фильмы ужасов могут помочь подросткам развить устойчивость и навыки выживания. Подвергая себя страшным и стрессовым ситуациям в контролируемой среде, подростки могут научиться управлять своими эмоциями и страхами. Фильмы ужасов также могут дать чувство контроля и мастерства над своими эмоциями и тревогой, что может придавать сил. Точно так же опыт успешной навигации по фильму ужасов может повысить уверенность в себе и самооценку.

Когда подростки готовы к фильмам ужасов?

Родители и опекуны должны учитывать возраст и уровень развития своего ребенка, решая, разрешать ли ему смотреть фильмы ужасов. Соответствующий возрасту контент и темы имеют решающее значение для обеспечения того, чтобы подростки не были подавлены или травмированы фильмами, которые они смотрят. Например, дети младшего возраста могут быть не в состоянии отличить фантазию от реальности, что делает фильмы ужасов особенно страшными и, возможно, травмирующими для них. С другой стороны, подростки старшего возраста могут быть лучше подготовлены к тому, чтобы обращаться с темами и содержанием, представленными в фильмах ужасов. Кроме того, уровень развития подростка может повлиять на его способность обрабатывать и понимать сложные эмоции и темы, присутствующие в этих фильмах.

Key takeaways:

• Exposure to horror movies can trigger anxiety, fear, and trauma in some teenagers, especially those who are more sensitive or vulnerable.
• Some teenagers can learn how to deal with stress and build resilience by watching a good horror movie. This is because it gives them a safe and controlled way to feel fear and anxiety.
• Developmental factors, such as age, cognitive abilities, and emotional maturity, can impact a teenager’s readiness to watch horror movies. Parents should consider these factors when determining if their teenager is ready.
• Previewing a horror movie and reading reviews from other parents can help you make an informed decision about its appropriateness for your child and can also prepare you for potentially upsetting scenes.

What attracts teens to horror movies?

One primary reason why horror movies are so alluring to teenagers is the concept of so-called safe fear. Teenagers can feel scared and anxious without being in any real danger when they watch horror movies. Fear is often unpredictable and hard to control in real life, but horror movies provide a sense of control and predictability.

This controlled environment is a safe space for teenagers to confront their fears and anxieties without any real-life consequences. The sense of the thrill and the adrenaline rush associated with scary movies can also be a form of catharsis, allowing teens to release pent-up emotions and experience a sense of relief after the movie is over.

Escaping the reality through horror movies

Horror movies can be a popular form of escapism for teenagers seeking to take a break from the stresses and pressures of their daily lives. By immersing themselves in an alternate reality of a horror film, they can detach from the world around them and experience a sense of relief from the responsibilities and challenges they face.

When it comes to a good horror movie, the feeling of suspense and fear is so intense that it necessitates a suspension of disbelief. This enables teenagers to completely immerse themselves in the world of the film and escape their problems — even if only for a little while. By suspending their disbelief, they can become fully engrossed in the story and its characters, experiencing fear and excitement as if they were a part of it themselves. This immersion can be a powerful form of escapism, giving teens a much-needed break from the stresses of their everyday lives.

Risks of watching horror movies for teens

Here are some potential risks associated with children and teenagers watching horror movies:

• Watching horror movies may lead to increased anxiety, fear, and nightmares, especially in younger children.
• Children who have been through trauma may be triggered by the themes and images in horror movies, which could make their symptoms worse.
• Exposure to graphic violence and gore can desensitize children to real-life violence and make them more accepting of aggression.
• Watching horror movies at night can disrupt sleep patterns, leading to fatigue and irritability.
• Some horror movies may have sexual themes or scenes that aren’t appropriate for kids and can make them feel confused or uncomfortable.

Horror movies – a positive impact on teens:

Despite the potential risks, there are also potential benefits. Horror movies can help teenagers develop resilience and coping skills. By exposing themselves to scary and stressful situations in a controlled environment, teens can learn to manage their emotions and fears. Horror movies can also provide a sense of control and mastery over their emotions and anxiety, which can be empowering. Likewise, the experience of successfully navigating through a horror movie can boost self-confidence and self-esteem.

When are teens ready for horror movies?

Parents and guardians should consider their child’s age and developmental level when deciding whether to allow them to watch horror movies. Age-appropriate content and themes are crucial to ensuring that teenagers are not overwhelmed or traumatized by the movies they watch. For example, younger children might be unable to tell the difference between fantasy and reality, making horror movies especially scary and possibly traumatic for them. On the other hand, older teenagers may be better equipped to handle the themes and content presented in horror movies. In addition, a teenager’s developmental level can impact their ability to process and understand the complex emotions and themes present in these films.

ՄԱՅԻՍ 22-26

ԲՆԱԿՉՈՒԹՅԱՆ ԲԺՇԿԱԿԱՆ ՕԳՆՈՒԹՅԱՆ ԵՎ ՍՊԱՍԱՐԿՄԱՆ ՄԱՍԻՆ ՀՀ ՕՐԵՆՔ. ԸՆԴՈՒՆՎԱԾ 1996Թ.

Գլուխ 3, 4

Առաջադրանք՝

• Առանձնացնե՛լ բուժաշխատողների իրավունքները:

Հոդված 27․ Բժշկական օգնություն և սպասարկում իրականացնողները և նրանց իրավունքները

1. Հայաստանի Հանրապետությունում բժշկական օգնություն և սպասարկում իրականացնողներն իրավունք ունեն ցուցաբերելու համապատասխան բժշկական օգնություն և սպասարկում լիցենզավորված տեսակների շրջանակներում համապատասխան լիցենզիայի առկայության դեպքում:

2. Բժշկական օգնություն և սպասարկում իրականացնողներն օրենսդրությամբ սահմանված կարգով իրավունք ունեն`

1) միավորվելու մասնագիտական միություններում և դրանց միջոցով մասնակցելու բնակչության առողջության պահպանման և բարելավման, ապահովագրական ծրագրերի մշակմանը, բժշկական օգնության և սպասարկման լիցենզավորմանը, բժշկական շարունակական մասնագիտական զարգացումն ապահովող միջոցառումների կազմակերպմանը, իրականացմանը, իրենց իրավունքների պաշտպանությանը և միության կանոնադրությամբ նախատեսված այլ խնդիրների իրականացմանը, մասնակից լինելու ոլորտային քաղաքականության մշակմանը և իրականացմանը.

2) օրենքով սահմանված կարգով պաշտպանելու իրենց համբավը.

3) օրենքով սահմանված կարգով ապահովագրելու բուժաշխատողների մասնագիտական գործունեությունը:

• Առանձնացնել՛ բուժաշխատողների պարտականությունները և պատասխանատվությունը:

Հոդված 28․ Բժշկական օգնություն և սպասարկում իրականացնողների պարտականությունները և պատասխանատվությունը

1. Բժշկական օգնություն և սպասարկում իրականացնողները պարտավոր են`

1) յուրաքանչյուր մարդու ցուցաբերել շտապ և անհետաձգելի բժշկական օգնություն` անկախ այդ օգնության դիմաց վարձատրությունը երաշխավորող հիմքերի և այլ հանգամանքների առկայությունից.

2) ապահովել ցուցաբերվող բժշկական օգնության և սպասարկման տվյալ տեսակի, մեթոդների, ծավալների համապատասխանությունը լիազոր մարմնի սահմանած չափանիշներին.

3) յուրաքանչյուրին ապահովել նրան տրամադրվելիք բժշկական օգնության և սպասարկման տվյալ տեսակի, մեթոդների, ծավալների, տրամադրման կարգի և պայմանների մասին տեղեկատվության տրամադրումը.

4) յուրաքանչյուր մարդու պահանջով կամ նրա իրազեկ գրավոր համաձայնությամբ բժշկական օգնության համար այլ վճարողի տրամադրել անհրաժեշտ տվյալներ ցուցաբերած բժշկական օգնության և սպասարկման տեսակի, մեթոդի, ծավալների և քանակի ու դրան համարժեք կատարված ծախսերի մասին.

5) պահպանել բժշկական գաղտնիքը, բացառությամբ օրենքով նախատեսված դեպքերի.

6) ներկայացնել վիճակագրական և այլ տեղեկություններ` օրենսդրությամբ սահմանված կարգով.

7) ապահովել հոգատար և հարգալից վերաբերմունք պացիենտների նկատմամբ.

8) ունենալ պաշտոնական ինտերնետային կայքէջ, որն առնվազն պետք է պարունակի տեղեկատվություն ծառայությունների, գնացուցակի, բուժանձնակազմի վերաբերյալ, ինչպես նաև ապահովի հետադարձ կապի հնարավորություն մասնագիտական ծառայություններ մատուցողների հետ: Սույն պարտականությունը չի տարածվում ռազմաբժշկական հաստատությունների, գյուղական համայնքների բժշկական ամբուլատորիա կամ առողջության կենտրոն հանդիսացող կամ ստոմատոլոգիական կաբինետի կամ մասնագիտական ոչ ավելի, քան երկու կաբինետի ձևով բժշկական օգնություն և սպասարկում իրականացնողների նկատմամբ.

9) ՇՄԶ հավաստագիր չունեցող անձի (բացառությամբ առաջին անգամ մասնագիտական գործունեություն իրականացնող` համապատասխան մասնագիտական կրթություն, որակավորում և մասնագիտացում ունեցող անձի) հետ դադարեցնել աշխատանքային հարաբերությունները` օրենսդրությամբ սահմանված կարգով.

10) ապահովել ընթացակարգերով, պացիենտի վարման գործելակարգերով սահմանված պահանջների կատարումը.

11) ստացիոնար պայմաններում պացիենտին բժշկական օգնություն և սպասարկում տրամադրելուց առաջ, իսկ անգիտակից կամ կյանքին սպառնացող վիճակում գտնվող պացիենտներին գիտակցության գալուց կամ կյանքին սպառնացող վտանգի վերացումից հետո իրազեկել պացիենտի իրավունքների (ներառյալ` պետության կողմից երաշխավորված անվճար և արտոնյալ պայմաններով բժշկական օգնություն և սպասարկում ստանալու իրավունքի) և պարտականությունների մասին: Պետության կողմից երաշխավորված անվճար և արտոնյալ պայմաններով բժշկական օգնություն և սպասարկում ստացողներին կամ նրա օրինական ներկայացուցչին նրանց համար մատչելի ձևաչափով տրամադրվում է իրազեկման թերթիկ, իսկ վճարովի կամ արտոնյալ պայմաններով բժշկական օգնություն և սպասարկում ստացողների հետ կնքվում են վճարովի ծառայությունների մասին պայմանագրեր.

12) պացիենտի իրավունքների և պարտականությունների իրազեկման թերթիկի, ինչպես նաև վճարովի ծառայությունների մասին պայմանագրի օրինակելի ձևերը և դրանց տրամադրման կարգը հաստատում է լիազոր մարմինը.

13) Կառավարության սահմանած կարգով հաղորդում ներկայացնել Հայաստանի Հանրապետության ոստիկանություն, եթե բժշկական հաստատություն տեղափոխված պացիենտն անգիտակից է կամ ունի գլխի վնասվածք կամ ուղեղի ցնցում կամ 3-րդ կամ 4-րդ աստիճանի այրվածք կամ կտրող-ծակող գործիքով առաջացրած վերք կամ թափանցող վերք կամ հրազենային վնասվածք կամ պոլիտրավմա կամ թունավորում, կամ պարզված տեղեկությունները հիմք են տալիս ենթադրելու, որ պացիենտի առողջությանը կամ կյանքին պատճառված վնասը բռնի կամ հակաօրինական գործողությունների կամ ինքնավնասման կամ ճանապարհատրանսպորտային պատահարի հետևանք է, ինչպես նաև այն դեպքերում, երբ բժշկական հաստատություն է տեղափոխվել դիակ.

13.1) լիազոր մարմնի կողմից նորածնային և մայրական մահերի դեպքերի մշտադիտարկում իրականացնելու նպատակով լիազոր մարմնի սահմանած կարգով և ժամկետում տեղեկատվություն տրամադրել լիազոր մարմնին այդ դեպքերի մասին.

14) բժշկական գաղտնիք համարվող տվյալները, առանց անձի կամ նրա օրինական ներկայացուցչի համաձայնության, տրամադրել քննիչին, դատախազին, դատարանին, Մարդու իրավունքների պաշտպանին` օրենքով սահմանված կարգով ներկայացված հարցումների հիման վրա: ↩

2. Իրենց մեղքով մարդու առողջությանը հասցրած վնասի համար, ինչպես նաև բժշկական գաղտնիք պարունակող տեղեկություններ փոխանցելու դեպքում բժշկական օգնություն և սպասարկում իրականացնողները, ապօրինի բժշկական գործունեությամբ զբաղվող անձինք պատասխանատվություն են կրում օրենքով սահմանված կարգով:

ՄԱՅԻՍ 15-19

ԲՆԱԿՉՈՒԹՅԱՆ ԲԺՇԿԱԿԱՆ ՕԳՆՈՒԹՅԱՆ ԵՎ ՍՊԱՍԱՐԿՄԱՆ ՄԱՍԻՆ ՀՀ ՕՐԵՆՔ. ԸՆԴՈՒՆՎԱԾ 1996Թ.

Գլուխ 2

ՄԱՐԴՈՒ (ՊԱՑԻԵՆՏԻ) ԻՐԱՎՈՒՆՔՆԵՐԸ ԵՎ ՊԱՐՏԱԿԱՆՈՒԹՅՈՒՆՆԵՐԸ ԲԺՇԿԱԿԱՆ ՕԳՆՈՒԹՅԱՆ ԵՎ ՍՊԱՍԱՐԿՄԱՆ ԻՐԱԿԱՆԱՑՄԱՆ ԲՆԱԳԱՎԱՌՈՒՄ

Առաջադրանք՝

• Առանձնացնել մարդու/պացիենտի/ բժշկական օգնություն և սպասարկում ստանալու իրավունքները:

 Հոդված 14․ Մարդու (պացիենտի) իրավունքները բժշկական օգնություն և սպասարկում ստանալիս

1. Յուրաքանչյուր ոք (պացիենտ) իրավունք ունի`

1) ընտրելու բժշկական օգնություն և սպասարկում իրականացնողին և բուժաշխատողին.

2) բժշկական օգնություն և սպասարկում ստանալիս արժանանալու հոգատար, անխտրական և հարգալից վերաբերմունքի.

3) հրաժարվելու բժշկական օգնություն և սպասարկում ստանալուց, բացի սույն օրենքի 24-րդ հոդվածով նախատեսված դեպքերից.

4) բժշկական օգնություն և սպասարկում ստանալու` օրենսդրությանը համապատասխան.

5) իմանալու իրեն բժշկական օգնություն և սպասարկում տրամադրող բուժաշխատողի անունը, ազգանունը, զբաղեցրած պաշտոնը.

6) հիվանդանոցային պայմաններում բժշկական օգնություն և սպասարկում ստանալիս ունենալու այցելուներ` բժշկական օգնություն և սպասարկում իրականացնողի և լիազոր մարմնի սահմանած կարգերին համապատասխան: Սույն իրավունքը կարող է սահմանափակվել պացիենտի կամ այցելուների առողջության պահպանման կամ անվտանգության նկատառումներով` լիազոր մարմնի սահմանած դեպքերում.

7) բժշկական օգնություն և սպասարկում ստանալիս ցավի գնահատման և դրա համարժեք կառավարման.

8) սույն օրենքով սահմանված կարգով իրազեկ լինելու իր հիվանդությանը և համաձայնություն տալու բժշկական օգնության և սպասարկման տրամադրման համար.

9) ստանալու ամբողջական տեղեկատվություն բժշկական օգնության և սպասարկման ծավալների, դրանց համար սահմանված վճարների չափի, վճարման կարգի վերաբերյալ.i

10) ծանոթանալու իր բժշկական (այդ թվում` էլեկտրոնային) փաստաթղթերին կամ ստանալու դրանց պատճենները «Տեղեկատվության ազատության մասին» օրենքով սահմանված կարգով.

11) հրաժարվելու իր առողջական վիճակի, ինչպես նաև բժշկական օգնության և սպասարկման մասին տեղեկություն ստանալուց.

12) սույն հոդվածի 1-ին մասի 11-րդ կետով նախատեսված իրավունքից օգտվելու դեպքում լիազորելու իր փոխարեն օրինական ներկայացուցչին կամ կոնտակտային անձին տեղեկատվություն ստանալու.

13) ստանալու իր առողջական վիճակի, ինչպես նաև բժշկական օգնության և սպասարկման մասին տեղեկություն.

14) իր առողջական վիճակի կամ տրամադրվող կամ առաջարկվող բժշկական օգնության և սպասարկման վերաբերյալ իր միջոցների հաշվին ստանալու մասնագիտական երկրորդ կամ իր նախընտրած թվով այլ կարծիք.

15) դիմելու սույն օրենքով նախատեսված էթիկայի հանձնաժողով` իր կարծիքով բուժաշխատողի կողմից մասնագիտական էթիկայի կանոնների խախտման դեպքերում.

16) իր առողջությանը հասցված վնասի դիմաց ստանալու փոխհատուցում` օրենքով սահմանված կարգով.

17) օգտվելու օրենքով չսահմանափակված այլ իրավունքներից:

 Հոդված 16․ Համաձայնությունը բժշկական միջամտության համար

1. Մարդու գրավոր համաձայնությունը բժշկական միջամտության համար անհրաժեշտ պայման է լիազոր մարմնի սահմանած դեպքերի համար, բացառությամբ սույն օրենքի 24-րդ հոդվածով նախատեսված դեպքերի: ↩

2. Բժշկական միջամտության համար գրավոր համաձայնությունը տալու դեպքերը սահմանում է լիազոր մարմինը:

3. 16 տարին չլրացած կամ օրենքով սահմանված կարգով անգործունակ ճանաչված պացիենտի բժշկական միջամտության համար գրավոր համաձայնությունը տալիս է նրա օրինական ներկայացուցիչը, եթե բացակայում են սույն օրենքի 15-րդ հոդվածի 2-րդ մասով նախատեսված պայմանները: ↩

Սույն օրենքի 15-րդ հոդվածի 2-րդ մասով նախատեսված պայմանների առկայության դեպքում հաշվի է առնվում 16 տարին չլրացած կամ օրենքով սահմանված կարգով անգործունակ ճանաչված պացիենտի կարծիքը:

4. Եթե բժշկի կարծիքով պացիենտի վիճակը թույլ չի տալիս արտահայտել իր կամքը, ապա բժշկական միջամտության համար գրավոր համաձայնությունը տալիս է նրա օրինական ներկայացուցիչը կամ վերջինիս բացակայության դեպքում` նրա լիազորված կոնտակտային անձը: ↩

5. Օրինական ներկայացուցչի կամ կոնտակտային անձի բացակայության դեպքում, եթե բժշկի կարծիքով բժշկական միջամտությունը հետաձգման ենթակա չէ, և պացիենտի վիճակը թույլ չի տալիս արտահայտել իր կամքը, ապա բժշկական միջամտության վերաբերյալ որոշումը, ելնելով պացիենտի շահերից, կայացվում է բժշկական խորհրդակցության (կոնսիլիումի), իսկ դրա անհնարինության դեպքում` բժշկի կողմից:

 Հոդված 18․ Բժշկական օգնություն և սպասարկում ստանալու երեխայի իրավունքը

1. Յուրաքանչյուր երեխա պետական բյուջեի միջոցների հաշվին իրականացվող բնակչության առողջության պահպանման և բարելավման ծրագրերի շրջանակներում իրավունք ունի ստանալու անվճար և արտոնյալ պայմաններով բժշկական օգնություն և սպասարկում:

2. 16 տարին լրացած երեխաները իրավունք ունեն տալու գրավոր իրազեկված համաձայնություն բժշկական միջամտություն ստանալու կամ դրանից հրաժարվելու վերաբերյալ, բացառությամբ օրենքով նախատեսված դեպքերի:

 Հոդված 19․ Շրջապատի համար վտանգ ներկայացնող հիվանդությամբ տառապող մարդու իրավունքը

1. Շրջապատի համար վտանգ ներկայացնող հիվանդություն ունեցող մարդն իրավունք ունի անվճար ստանալու պետության կողմից երաշխավորված կարգով բժշկական օգնություն և սպասարկում և բուժվելու այդ նպատակի համար նախատեսված համապատասխան լիցենզիա ունեցող բժշկական օգնություն և սպասարկում իրականացնող հաստատություններում:i

2. Շրջապատի համար վտանգ ներկայացնող հիվանդությունների ցանկը սահմանում է Կառավարությունը:

Հոդված 21․ Զինծառայողների և զորակոչային ու նախազորակոչային տարիքի քաղաքացիների բժշկական օգնություն և սպասարկում ստանալու իրավունքը

1. Զինծառայողները և զորակոչային ու նախազորակոչային տարիքի քաղաքացիներն իրավունք ունեն ստանալու բժշկական օգնություն և սպասարկում` օրենսդրությամբ սահմանված կարգով:

Հոդված 22․ Արտակարգ իրավիճակներում կամ Հայաստանի Հանրապետության նկատմամբ օտարերկրյա պետության կողմից իրականացված ռազմական գործողությունների կամ ահաբեկչական գործողությունների արդյունքում տուժած անձանց բժշկական օգնության և սպասարկման իրականացումը

1. Արտակարգ իրավիճակներում կամ Հայաստանի Հանրապետության նկատմամբ օտարերկրյա պետության կողմից իրականացված ռազմական գործողությունների կամ ահաբեկչական գործողությունների արդյունքում տուժած անձանց բժշկական օգնությունը և սպասարկումն իրականացվում են անվճար` պետության կողմից երաշխավորված անվճար պայմաններով:i

2. Սույն հոդվածի 1-ին մասում նշված դեպքում, ըստ իրավիճակի, տուժածների թվի, վնասվածքների բնույթի, լիազոր մարմինը որոշում է ընդունում պետության կողմից երաշխավորված բժշկական օգնություն և սպասարկում իրականացնողների կամ դրանց մի մասի կողմից պացիենտների պլանային, հիվանդանոցային բժշկական օգնությունն ու սպասարկումն ամբողջությամբ կամ մասնակի դադարեցնելու մասին «Ռազմական դրության իրավական ռեժիմի մասին» օրենքին համապատասխան: Սույն մասի իմաստով` անհետաձգելի բժշկական օգնություն և սպասարկում պահանջող հիվանդությունների և վիճակների ցանկը սահմանում է լիազոր մարմինը:

3. Սույն հոդվածի 2-րդ մասով նախատեսված կարգով պացիենտների պլանային հիվանդանոցային բժշկական օգնությունն ու սպասարկումն ամբողջությամբ կամ մասնակի դադարեցնելու դեպքում տվյալ տեսակի հիվանդանոցային բժշկական օգնությունը և սպասարկումը տրամադրվում են բացառապես`

1) արտակարգ իրավիճակների կամ Հայաստանի Հանրապետության նկատմամբ օտարերկրյա պետության կողմից իրականացված ռազմական գործողությունների կամ ահաբեկչական գործողությունների արդյունքում տուժած անձանց` պետության կողմից երաշխավորված անվճար պայմաններով.

2) այլ անձանց` անհետաձգելի բժշկական օգնություն և սպասարկում պահանջող հիվանդությունների և վիճակների դեպքում` Կառավարության սահմանած կարգով:

4. Սույն հոդվածի 2-րդ մասով նախատեսված կարգով պացիենտների պլանային հիվանդանոցային բժշկական օգնությունն ու սպասարկումը դադարեցնելու դեպքում անհետաձգելի բժշկական օգնություն և սպասարկում չպահանջող սուր և քրոնիկական հիվանդություններ ունեցող պացիենտների բժշկական օգնության և սպասարկման նպատակով պետության կողմից երաշխավորված արտահիվանդանոցային բժշկական օգնություն և սպասարկում իրականացնող բժշկական հաստատություններում կազմակերպվում են ցերեկային ստացիոնարներ: Արտահիվանդանոցային բժշկական օգնություն և սպասարկում իրականացնողների կողմից ցերեկային ստացիոնարներում պացիենտների բժշկական օգնության և սպասարկման դեպքերը սահմանում է լիազոր մարմինը:

Հոդված 23․ Օտարերկրյա քաղաքացիների, քաղաքացիություն չունեցող անձանց բժշկական օգնություն և սպասարկում ստանալու իրավունքները

1. Հայաստանի Հանրապետությունում գտնվող օտարերկրյա քաղաքացիները, քաղաքացիություն չունեցող անձինք իրավունք ունեն ստանալու բժշկական օգնություն և սպասարկում` օրենսդրության, ինչպես նաև Հայաստանի Հանրապետության միջազգային պայմանագրերի համաձայն: