Նախագիծ ՝

Էկոտուր 2022 նախագծի շրջանակներում ջրի բնօգտագործման վերաբերյալ աշխատանք։

Նպատակը՝

Ուսումնասիրել աշխարհում ջրային ռեսուրսների օգտագործման վերաբերյալ տեղեկությունները։ Գիտելիքներ ձեռք բերել Հայաստանում ջրի բնօգտագործաման վերաբերյալ։ Կատարել ուսումնասիրություն սեփական տան կամ շենքի վերաբերյալ։

Ընթացքը՝

1․ Ուսումնասիրել ջրի օգտագործման համաշխարհային փորձը, ներկայացնել տեղեկություններ (կարճ՝ բերելով մի քանի հետաքրքիր դրական և բացասական մեկական օրինակներ)

Բնական և ոչ մի այլ տարր մարդու կողմից այնքան լայն ու բազմազան կիրառություն չունի, ինչքան ջուրը։ Մարդկության զարգացման սկզբնական շրջանում ջուրը օգտագործվել է միայն խմելու համար և կենցաղում, ավելի ուշ՝ ոռոգման, նավագնացության, տեխնիկական (ջրաղացներ, շինարարություն, մետաղաձուլություն և այլն) նպատակներով։ Ներկայումս չկա մարդու աշխատանքային գործունեության որևէ բնագավառ, որտեղ ջուրը անհրաժեշտ չլինի։ Մարդու համար այն կենսական պահանջ է, ժողովրդական տնտեսության համար‘ արտադրամիջոց, մի դեպքում‘ աշխատանքի գործիք։ Բացառիկ մեծ է ջրային ռեսուրսների էներգետիկ նշանակությունը։ Ջրավազաններում կուտակված ջուրը գետի հունով ու օվկիանոսներով հոսելիս, մակընթացությունների, տեղատվությունների, ինչպես նաև ալեկոծությունների ժամանակ ձեռք է բերում շատ մեծ հիդրոդինամիկ հզորություն։

2․ ՀՀ ջրի օգտագործման օրինակներ, ինչ վիճակում է։

Արտադրական և այլ արդյունաբերություններն արտադրական գործընթացում ջուր են օգտագործում կամ իրենց արտադրանքը ստեղծելու կամ իրենց արտադրանքը ստեղծելու համար օգտագործվող հովացման սարքավորումների համար: Ջուրն օգտագործվում է նաև ձուլման ձեռնարկություններում, նավթավերամշակման ձեռնարկություններում և քիմիական արտադրանք, սննդամթերք և թղթե արտադրանք արտադրող արդյունաբերություններում: Մեծ քանակությամբ ջուր օգտագործվում է հիմնականում սննդամթերք, թուղթ և քիմիական նյութեր արտադրելու համար։

Հայաստանում ջրի օգտագործման օրինակներ են մետալուրգիայում մետաղների ջերմաստիճանի իջեցման համար, ջրէկների կառուցման, Հրազդան գետի ջուրը՝ գյուղատնտեսության մեջ, ջրամբարներում ջուր հավաքելու համար, կամ նույնիսկ մեքենաների լվացման կետերում և հրշեջ ծառայությունների ընթացքում։

3․ Ուսումնասիրել ձեր սեփական տանը, բնակարանում ջրի օգտագործման եղանակները։ Ինչպե՞ս է ջրվում բակը, ի՞նչ ջրով։ Տեսանյութը կամ լուսանկարների շարքը պարտադիր է։

Ես ապրում եմ շենքում և մեր բակը ջրվում է խմելու ջրով, մեր բակի ցայտաղբյուրից, շենքի բնակիչների կողմից։

Գտնել և ուսումնասիրել 1 գիտական բացահայտում կամ գյուտ, որը թույլ է տվել վերամշակել աղբը, կամ թույլ է տալիս չաղտոտել շրջակա միջավայրը։

Զարգացած երկրները ստիպված են սեփական թափոնները կառավարելու միջոց գտնել։ Ներդրումները և վերամշակման խթանումը, թվում է, ամենակենսունակ և կայուն լուծումներից մեկն է՝ լուծելու մեծ քանակությամբ թափոնների հետ կապված խնդիրը:

Սրանք այն երկրներից են, որոնք հաջողությամբ կարողացել են ստիպել իրենց քաղաքացիներին և կառավարություններին համագործակցել վերամշակման բարձր մակարդակի հասնելու համար, և հաջողված քաղաքականության որոշ օրինակներ:

• Շվեդիա՝ թափոններից էներգիա

Շվեդներն իրենց թափոնները բաժանում են տարբեր գույնի տոպրակների մեջ՝ կախված թափոնների տեսակից, իսկ վերամշակման գործարանները դրանք բաժանում են վերամշակվող և չվերամշակվող տարրերի։ Թափոնները, որոնք հնարավոր չէ վերամշակել, այրվում են կայաններում, որոնք իրենց այրումը վերածում են էներգիայի (գործընթաց, որը հայտնի է որպես «թափոն էներգիա») երկրի 250,000 տների համար էլեկտրաէներգիա ապահովելու համար: Վերամշակվող տարրերը հետևում են սովորական գործընթացին, որը դրանք վերածում է նոր նյութերի: Երկիրը ստիպված է աղբ ներկրել հարևան երկրներից, ինչպիսիք են Գերմանիան կամ Մեծ Բրիտանիան, որպեսզի դրանք լիարժեք գործարկվեն և էներգիա արտադրեն ավելի կայուն եղանակով, քան հանածո վառելիքի այրումը:

• Ճապոնիա՝ զրոյական թափոններ

Ճապոնացիներն ապացուցել են, որ չափազանց արդյունավետ են իրենց թափոնները վերաօգտագործելու և վերամշակելու հարցում: Երկրի կառավարությունը նպաստում և խրախուսում է ջրի տարանջատումը, և քաղաքացիները խստորեն կառավարում են իրենց թափոնները դասակարգման և հավաքման ժամանակացույցերի համակարգի միջոցով, որը նրանք կատարում են անթերի:

Տեսանյութ սրա վերաբերյալ

• Նիդեռլանդներ՝ վերաօգտագործում և կայունություն

Հոլանդիայի Ցվոլե քաղաքում 100 ոտնաչափ երկարությամբ նոր ուղին աշխարհում առաջին հեծանվային ուղին է, որը գրեթե ամբողջությամբ պատրաստված է վերամշակված պլաստիկից, որը պարունակում է 218,000 պլաստիկ բաժակ կամ 500,000 պլաստիկ շշերի կափարիչներ: Ճանապարհներ կառուցելու համար պլաստիկի օգտագործումը կատարվել է նաև աշխարհի այլ վայրերում, բայց սա առաջին անգամն էր, որ դրանք ամբողջովին պլաստիկից էին:

Տեսանյութ սրա վերաբերյալ

• Կանադա՝ անվադողեր և ծխախոտի մնացորդներ

Հյուսիսամերիկյան երկիրը չունի աշխարհում վերամշակման ամենաբարձր ցուցանիշներից մեկը, սակայն այն ունի խորը արմատավորված շրջանաձև տնտեսության մշակույթ, որը կանադացիներին ստիպում է վաճառել, տալ կամ նվիրաբերել այն ապրանքները, որոնք այլևս չեն օգտագործում՝ դրանք դեն նետելու փոխարեն: Նրանք նաև անվադողերի վերամշակման մասնագետներ են, քանի որ նրանք օգտագործում են նյութը ասֆալտի հետ խառնվելու և ճանապարհներ կամ խաղահրապարակներ կառուցելու համար:

Կանադան նաև տարաներ է բաժանել բազմաթիվ քաղաքներում՝ ծխախոտի մնացորդների վերամշակման համար, քանի որ դրանք աշխարհի ամենաաղտոտող, դեն նետված առարկաներից են:

• Ուելս` հաջողության պատմություն

Ընդամենը 20 տարվա ընթացքում երկիրը կենցաղային աղբի հինգ տոկոսի վերամշակումից հասել է 64 տոկոսի: Այս թվերը կառավարության կողմից նախաձեռնված միջոցառումների հավակնոտ փաթեթի արդյունքն են: Նպատակն է մինչև 2050 թվականը աղբավայրերում կամ այրման կայաններում թափոններ չլինեն։

Որոշ միջոցառումներ ներառում են մեկանգամյա օգտագործման արտադրանքի կրճատում, կենցաղային թափոնների տարանջատման պահանջ և արդյունաբերական արտադրողների ներգրավում պատասխանատվության սխեմայի միջոցով: Երկիրն առաջարկել է նաև մշակել վերամշակման գործարաններ, որոնք կարող են վերամշակել այնպիսի ապրանքներ, որոնք սովորաբար վերամշակման ենթակա չեն, ինչպիսիք են ներքնակները և տակդիրները:

Օգտագործված գրականություն՝
հղում

Աղբի տեսակավորում։ Անթափոն կենցաղ նախագծի շրջանակներում

Կատարել հետազոտական աշխատանք հետևյալ թեմաների շուրջ՝
1. Իջնել իմ բնակության վայրի մոտ, շրջայց կատարել, դիտարկել թե որտեղ է գտնվում մոտակա աղբամանը, արդյոք կա աղբի տեսակավորման համար նախատեսված աղբամաններ։ Լուսանկարել աղբամանը և շրջակա տարածքը։

2. Ծանոթանալ արդյոք շենքում կամ հարևանների միջև կա լիազոր անձ, որը պատասխանատվություն է կրում շենքի կամ տարածքի տեխնիկանան պայմանների համար, ով կարող է կազամակերպել հարևանների հետ հանդիպում և զրուցել աղբի տեսակավորման մասին։

Մեր շենքում չկա աղբի տեսակավորման կամ աղբով զբաղվող պատասխանատու։

3. Գրել թե ինչպես է կազմակերպված աղբի տեսակավորումը ձեր տանը՝ արդյոք տեսակավորվում է աղբը ձեր տանը։

Մենք տանը չենք տեսակավորում աղբը, քանի որ տարածքում գտնվող միակ տեսակավորման համար նախատեսված աղբամանները տնից հեռու եմ գտնվում։

4. Եթե տեսակավորվում է, ապա նկարագրել, թե ինչպես։

Ազիմուտ է համարվում արևի և հարավային կողմի մինչև կազմած անկյունը։
Ազիմուտը նշանակում ենք A տառով։
A = (t-1)*15-180^o որտեղ՝
A — Ազիմուտ
t — տեղական ժամանակ

Գիշերը կողմնորոշվելու համար կարելի է օգտագործոլ Մեծ Արջի համաստեղությունը։
Այդ նպատակով գտնում ենք ՄԵծ Արջը երկնքի վրա։

ՀՀ բուժիչ և սննդի մեջ օգտագործվող խոտաբույսեր և սննդի մեջ օգտագործվող խոտաբույսեր

Նպատակը՝ ճանաչել մեր հայրենիքի տարածքում առկա բոլոր տեսակի օգտակար խոտաբույսերը, ուսումնասիրել բուժիչ բույսերի հատկությունները, ծանոթանալ ազգային խոհանոցի բաղադրատոմսերի հետ։

Ժամկետը՝ 01․02-28․02

Ընթացքը՝ 1․ Համացանցից գտնել, թե ինչ խոտաբույսեր են հատկապես տարածված մեկ շրջանում (առնվազն 10 խոտաբույս)
2․ Տեղադրել լուսանկար և տեղեկություն խոտաբույսի մասին, այդ խոտաբույսի բուժիչ հատկությունների մասին և այլ օգտակար հատկությունների վերաբերյալ
3․ Զրուցել ընտանիքի անդամների հետ և պարզել, թե ինչ խոտաբույս է օգտագործվում սննդի համար ձեր բնակության շրջանում
4․ Տեղադրել բաղադրատոմսը բլոգում

Արդյունքները՝

տեսնել ավելին

Շրի Լանկայի բնական անտառների ոչնչացումը և քաղաքաշինությունն իր հետ բերել է ահռելի դժբախտություններ: Այս իրավիճակը փոխել է տեղումների եղանակը, ինչպես նաև առաջացրել է մի շարք բնապահպանական և սոցիալական խնդիրներ։ Ֆիլմը պատմում է մարդկային էակների կողմից անտառահատումների և դրա հետևանքնով առաջացած աղետների և ճգնաժամերի մասին։ Հանկարծակի ամպրոպի ձայն է լսվում։ Հորդառատ անձրև։ Աստիճանաբար հեղեղվող քաղաք, ահաբեկված մարդիկ։ Տաճարները քանդվում են, քաղաքը՝ նույնպես։ Մարդիկ փորձում են լողալ, աղջիկը՝ նույնպես․․․

Վերլուծություն

Մարդկանց արհամարհանքը երկիր մոլորակի նկատմամբ հասել է այն աստիճանի, որ այս ամենը չի թվում անիրական։ Կարծում եմ, որ փրկության միջոցը կլինի ընդհանուր աշխատանքը, քանի որ ամեն մարդու գետնին նետած մի կտոր աղբը նշանակություն ունի մոլորակի համար։ Ամեն ինչ, սակայն, այդքան պարզ չէ։ Ինչքան էլ, որ հեշտ է թվում, գոնե, աղբ գետնին չթափելը մեկ է մարդիկ շարունակում են աղտոտել միջավայրը՝ ասես իրենց հարազատները չեն ապրելու այդտեղ իրենցից հետո։ Տարիներ շարունակ կոչ է արվում չաղտոտել օվկիանոսները կամ չսպանել վերացման գոտում գտնվող կենդանիներին ու դեռ ոչինչ չի փոխվել։ Կարծում եմ, որ միայն հրաշքը կփոխի մարդկանց արհամարհական վերաբերմունքը իրենց իսկ տան նկատմամբ։

Կիոտոյի արձանագրություն, միջազգային փաստաթուղթ, որն ընդունվել է Կիոտոյում (Ճապոնիա) 1997 թվականի դեկտեմբերին ի հավելումն ՄԱԿ-ի Կլիմայի փոփուխության շրջադարձային կոնվենցիային։ Այն զարգացած և անցումային տնտեսություն ունեցող երկրներին պարտադրում է 2008-2012 թթ. ընթացքում 1990 թ.-ի համեմատ կրճատել կամ կայունացնել ջերմոցային գազերի արտանետումները։ Արձանագրության ստորագրման ընթացքը սկսվեց 1998 թ. մարտի 16-ին և ավարտվեց 1999 թ. մարտի 15-ին։ 2009 թ. մարտի 26-ի դրությամբ արձանագրությունը վավերացվել է 181 երկրների կողմից (այս երկրներին բաժին է ընկնում համաշխարհային արտանետումների ավելի քան 61%)։ Այս ցուցակում ակնհայտ բացառություն է հանդիսանում ԱՄՆ-ը։ Արձանագրության իրացման առաջին փուլը սկսվեց 2008 թ. հունվարի 1-ին և շարունակվում է հինգ տարի՝ մինչև 2012 թ. դեկտեբերի 31, ինչից հետո, ինչպես սպասվում է, նրան կփոխարինի նոր համաձայնագիր։

Ես ընտրել եմ ամենօրյա օգրագործելիք ձեռքի օճառս (Safeguard)

Բաղադրություն

1․ նատրիումի քլորիդ

Նատրիումի քլորիդը մեծ մասամբ առողջության համար վտանգ չի ներկայացնում, բայց չափից ավելի մեծ քանակությամբ այն կարող է գրգռել ձեր աչքերը և մաշկը։ Որպես առաջին բաղադրամաս, կարծում եմ, որ որոշակիորեն վտանգավոր է։

2․ գլիցերին

Գլիցերինը հիանալի է մաշկի համար։ Այն թուլ է տալիս մաշկին պահապանել խոնավությունը, թեթևացնում է չորությունը և թարմացնում մաշկի մակերեսը։

3․ DMDM հիդանտոյին

DMDM հիդանտոյինը անվտանգ է որպես կոսմետիկ բաղադրիչ՝ արտադրանքներում օգտագործման ներկայիս նորմալ մակարդակներում։

4․ ցիտրոնելոլ

Ցիտրոնելոլը բնական բաղադրիչ է, որը օգտագործվում է կոսմետիկայի բույրը բարելավելու համար։ Այն մաշկի խնամքի համար ցանկալի բաղադրիչ է։

5․ նատրիումի տետրա

հակասեպտիկ (հականեխիչ)

Էներգիայի այլընտրանքային աղբյուրներ են արևային էներգիան, քամու էներգիան, ջրային էներգիա, երկրաջերմային էներգիան։

1. Արևային էներգիա

Էներգիայի այլընտրանքային աղբյուրներ ասելով` հասկանում ենք վերարտադրվող և շրջակա միջավայրի համար անվտանգ էներգիայի աղբյուրները: Էներգիայի այն աղբյուրները, որոնք մարդիկ օգտգործում են երկար ժամանակ, օգտագործելու ընթացքում սպառվում են և վնաս են հասցնում շրջակա միջավայրին, կոչվում են էներգիայի ավանդական աղբյուրներ: Արեգակնային էներգիան վերականգնվող էներգիայի կարևոր աղբյուր է, իսկ դրա տեխնոլոգիաները լայնորեն բնութագրվում են որպես ակտիվ արևային կամ պասիվ արևային՝ կախված նրանից, թե ինչպես են դրանք վերցնում և տարածում արևային էներգիան կամ այն փոխարկում արևային հոսանքի։ Ակտիվ արևային տեխնոլոգիաներն էներգիան օգտագործելու համար կիրառում են լուսագալվանային համակարգեր, կենտրոնացված արեգակնային էներգիա ու արևային ջրատաքացուցիչներ։ Պասիվ արևային տեխնոլոգիաները ներառում են շինությունը դեպի արևը կառուցելը, համապատասխան ջերմային զանգված կամ լուսացիր հատկություններ ունեցող նյութերի ընտրությունը և բնական օդափոխություն ապահովող տարածքների նախագծումը։

Այսօր շատ չնչին է արեգակնային էնրգիայի դերը համաշխարհային էներգետիկ համակարգում` կազմելով ընդամենը 0.1%:

2. Քամու էներգիա

Պարզվում  է, որ մեր մոլորակի վրա քամու էներգիան այնքան է, որ կարող է լիովին բավարարել մարդկության էներգետիկ պահանջները: Մթնոլորտի բարձր շերտերում քամին ավելի ուժգին է և մշտական, ինչն ավելի մեծ քանակությամբ էներգիա է ապահովում, քան Երկրի մակերևույթի կամ ծովային քամիները:

Հողմային էներգիայի ներուժը համարվում է ամենամեծերից մեկը վերականգնվող էներգիայի աղբյուրներից: Ավելի քան 70-80 երկրում այսօր քամուց էլեկտրաէներգիա է ստացվում: 2012 թ.-ին Դանիան իր էլեկտրական էներգիայի 29.3%-ը ստացել հողմային էներգիայից, Իսպանիան` 21.2%-ը, Պորտուգալիան` 20.8 %-ը, Գերմանիան` 19 %-ը, Իռլանդիան` 17.7%-ը: Դանիան նախատեսում է 2020 թ.-ին այն հասցնել 50 %-ի:Մի շարք երկրներ հսկայական ներդրումներ են անում այս ոլորտում և 2009թ.-ի դրությամբ:

Քամու էներգիայի կիրառությունը սահմանափակ է նրանով, որ այն անընդհատ չէ, անհրաժեշտ են էլեկտրաէներգիայի կուտակիչներ` հոսանքի մատակարարումն անընդհատ դարձնելու համար:

3. Ջրային էներգիա

Հայաստանում գործնականում չկան էներգետիկ հանածոներ և էլեկտրաէներգիայի սեփական աղբյուրներից են համարվում ջրային էներգապաշարները:

Հայաստանի գետերը պատկանում են Կասպից ծովի ավազանին՝ բոլորն էլ հիմնականում Կուր գետի տարբեր կարգի վտակներն են: Դրանցից միայն առանձնանում են Սևանա լիճ թափվող գետերը, որոնք այստեղ են հոսում լիճը եզերող լեռնալանջերից: Հայաստանի տարածքի 73.5%-ը Արաքս գետի ավազանն է: Հայաստանում կա ավելի քան 200 գետ և գետակ՝ յուրաքանչյուրը 10կմ և ավելի երկարությամբ: Առավելագույն էներգետիկ պոտենցիալով օժտված են Սևանից սկիզբ առնող Հրազդան, ինչպես նաև Արաքս, Որոտան և Դեբեդ գետերը:

Հայաստանի պոտենցիալ ջրային էներգապաշարները կազմում են 21.8 մլրդ կՎտ.ժ, այդ թվում՝ խոշոր և միջին գետերինը՝18.6 մլրդ կՎտ.ժ, փոքր գետերինը՝ 3.2 մլրդ կՎտ.ժ:

Հանրապետությունում հիդրոէներգետիկայի և ջրային տնտեսության օբյեկտների նախագծումն ու շինարարությունը սկսվեց 1920-ական թվականներին: 1920-30-ական թվականներին կառուցվեցին Երևանի N 1 ՀԷԿ-ը, Գյումրիի ՀԷԿ-ը և Երևանի N 2 ՀԷԿ-ը: 1927թ. սկսվեց Ձորագետի ՀԷԿ-ի շինարարությունը: ՁորաՀԷԿ-ի 7400կՎտ հզորությամբ առաջին միացքը շահագործման հանձնվեց 1932թ., մեկ տարի անց կայանն աշխատում էր լրիվ սահմանված` 22320կՎտ հզորությամբ, ըստ ջրի քանակի` տարեկան միջին 14920կՎտ հզորությամբ: Էներգետիկական հզոր բազայի ստեղծումը առավել մատչելի դարձավ Հրազդան գետի և Սևանա լճի յուրացումից: