Հարցաթերթիկը հարցերի ցանկն է, որոնց պետք է պատասխանի հարցվողը (հարցվողը): Հարցաթերթիկի պատրաստմանը նախորդում է մեծ հետազոտություն, նկարագրված է սոցիոմետրիայի վերաբերյալ աշխատություններում, որի նպատակն է հաշվի առնել պատասխանողի հոգեբանությունը, կանխատեսել նրա արձագանքը հարցի այս կամ այն ձևին, նրա անկեղծության աստիճանը և միանշանակ պատասխան ձևակերպելու կարողությունը: Պատասխանների ամբողջությունը պետք է բնութագրի ուսումնասիրվող խնդիրը: Հարցաթերթիկները մարքեթինգում հարցումների տարածված ձև են: Դրա առավելությունը կայանում է նրանում, որ պատասխանների մշակման արդյունքում կարելի է ձեռք բերել ուսումնասիրվող երեւույթի քանակական, վիճակագրական բնութագիրը, բացահայտել և մոդելավորել պատճառահետևանքային կապերը։
Հնարավոր հարցերի ցանկը չի տալիս խիստ կարգավորման: Յուրաքանչյուր կոմպիլյատոր, կախված նպատակներից, հետազոտության օբյեկտից և սեփական հնարավորություններից, առաջարկում է հարցերի իր հավաքածուն և ձևակերպումները: Այնուամենայնիվ, ակնհայտ անարխիայի դեպքում կան որոշակի կանոններև ստանդարտներ, որոնք պետք է հետևեն յուրաքանչյուր հետազոտողի:
Հարցաթերթիկը պարզապես հարցերի ցանկ չէ: Այն շատ բարակ և ճկուն գործիք է։ Այն պահանջում է մանրակրկիտ ուսումնասիրություն: Կարևոր է ամեն ինչ՝ հարցերի տեսակներն ու ձևակերպումները, դրանց հաջորդականությունն ու թիվը, ճիշտությունն ու համապատասխանությունը։ Գրագետ հարցաթերթիկի մշակումը կարող է տևել մեկից մինչև մի քանի շաբաթ աշխատանք: Նախքան ուսումնասիրությունը սկսելը, անհրաժեշտ է անցկացնել փորձնական հարցում՝ «պիլոտաժ», որի նպատակն է հարցաթերթիկը համապատասխանեցնել ստանդարտին, վերացնել սխալները, անճշտությունները, անորոշությունները և հուշող տարրերը: Փորձնական ուսումնասիրության ծավալը, որպես կանոն, ազդում է հարցվածների գնահատված թվի 5%-ի վրա։
Հարցաթերթի կազմումը բարդ հետազոտական գործընթաց է, որը ներառում է նպատակների սահմանում, վարկածների առաջ քաշում, հարցերի ձևակերպում, նմուշի մշակում, հարցաքննության մեթոդի որոշում և այլն։ Հարցաշարը կարող է իրականացվել բանավոր, այսինքն. գրանցողն ինքը լրացնում է ձևաթուղթն ըստ պատասխանողի (փոխանցման եղանակ): Մեկ այլ ձև է գրվում (ինքնագրանցման եղանակ), երբ պատասխանողն իր ձեռքով լրացնում է հարցաթերթիկ, որն ուղարկվում է փոստով (թղթակցային եղանակով): Այս (ավելի էժան) մեթոդի թերությունը սխալ լրացված հարցաթերթիկների որոշակի տոկոսն է։ Բացի այդ, որոշ հարցաթերթիկներ ընդհանրապես չեն վերադարձվում։ Երբեմն նույնիսկ հարցվողների ընտրովի հսկողության փուլեր են իրականացվում։ Հարցաթերթի մեթոդը կիրառվում է նաև վահանակներ կազմակերպելիս, առևտրային թղթակիցների հետ աշխատելիս։ Հարցաթերթիկները լրացվում են փորձագետների, մասնագետների և այլնի կողմից։
Որպես կանոն, հարցաշարն ունի աղյուսակի ձև՝ տպագրված հարցերով և պատասխանի համար ազատ տեղ (հարցաթերթիկը կարող է լինել բազմաէջ): Ավանդական սխեման ներառում է երեք բլոկ.
Ներածություն (հարցման նպատակը, տեղեկություններ հարցազրուցավարների մասին. անունը, նկարագրությունը, հասցեն, հարցման անանունության երաշխիքը և պատասխանների նկատմամբ վստահությունը)։
Ներածությունում տրված են հարցաթերթիկը լրացնելու և այն վերադարձնելու հրահանգներ: Այն նաև երախտագիտություն է հայտնում այն ժամանակի համար, որը սիրով տրամադրել է պատասխանողը հետազոտողներին: Եթե հարցումն անցկացվում է փոստով, ապա ներածությունը կարող է գրվել որպես ուղեկցող նամակ:
Հարցման առարկան բնութագրող հարցերի ցանկ (հիմնական մաս);
Հարցաթերթիկի հիմնական մասը մշակելիս պետք է ուշադրություն դարձնել հարցերի բովանդակությանը, դրանց տեսակին, թվին, ներկայացման հաջորդականությանը, վերահսկողական հարցերի առկայությանը: Հարցերի բովանդակությունը պետք է բնութագրի հարցման առարկան: Բայց այստեղ անհրաժեշտ է ողջամիտ փոխզիջում գտնել հարցաշարը հնարավորինս ամբողջական դարձնելու ցանկության և իրական հնարավորությունստանալ պատասխաններ. Հարցաթերթիկի հիմնական մասը պայմանականորեն կարելի է բաժանել երկու բլոկի, երբեմն դրանք կոչվում են «ձուկ» և «դետեկտոր»:
Տեղեկություններ հարցվողների մասին (հատուկ մաս կամ անձնագիր):
Պահանջվող մասը (անձնագիրը) պարունակում է հարցվողների հետ կապված տեղեկություններ՝ տարիք, սեռ, որոշակի դասի պատկանելություն, զբաղմունք, ընտանեկան դրություն, անուն և հասցեն՝ ֆիզիկական անձանց համար, իսկ կազմակերպությունների համար՝ չափը, գտնվելու վայրը, արտադրության և տնտեսական գործունեության ուղղությունը. կազմակերպությունում պատասխանողի պաշտոնը, նրա անունը. Բացի այդ, հարցաշարն ինքնին պետք է նույնականացվի, այսինքն. անվանեք, նշեք հարցման ամսաթիվը, ժամը և վայրը, հարցազրուցավարի անունը:
Հարցերի քանակը պետք է լինի օպտիմալ, այսինքն. տեղեկատվության ամբողջականության ապահովում, բայց ոչ ավելորդ, ինչը մեծացնում է հարցման արժեքը (խելամիտ փոխզիջում է անհրաժեշտ): Հարցերը պետք է կազմվեն նրբանկատորեն, որպեսզի չվիրավորեն կամ անհանգստացնեն պատասխանողներին, չպատճառեն. հակազդեցություննրանց կողմից:
Հարցաթերթիկի հարցերը դասակարգվում են ըստ ազատության աստիճանի, պատասխանների բնույթի և հարցերի ձևի։ Դրանք բաժանվում են բաց, երբ պատասխանը տրվում է անվճար, առանց սահմանափակումների, և փակ, երբ առաջարկվում է պատասխանների տարբերակների ցանկ, որոնցից ընտրվում է մեկը կամ մի քանիսը (պատասխանների «երկրպագու»): Հաճախ դրվում են այլընտրանքային հարցեր, որոնց պատասխաններն են՝ «այո», «ոչ», «չգիտեմ»: Հարցման մեջ կարևոր դեր են խաղում մտադրությունների և կարծիքների վերաբերյալ հարցերը, որոնց պատասխաններում թույլատրվում է ավելի մեծ ազատություն, քան փաստերի և գործողությունների վերաբերյալ հարցերում: Երբեմն ֆիլտրման հարցեր են տրվում՝ որոշ պատասխանողներին կտրելու համար: Օրինակ, եթե «Ունե՞ք որևէ ապրանք» հարցը: – Պատասխանողը պատասխանում է «ոչ», ապա նրա ունեցվածքի գնահատման վերաբերյալ հարցերն ավելորդ են։ Եվ վերջապես, ցանկացած հարցաշարում կան վերահսկիչ հարցեր, որոնք օգտագործվում են պատասխանների հավաստիությունը գնահատելու համար: Հարցերի ձևակերպումը աշխատատար գիտահետազոտական աշխատանք է, որը պահանջում է բարձր որակավորում և էրուդիցիա, սոցիոմետրիայի հիմունքների իմացություն։ Սա ստեղծագործական գործունեություն է, որը թույլ չի տալիս մեխանիկական պատճենումը։ Հարցաթերթիկը պետք է կապված լինի հարցաշարի մշակման պլանի, աղյուսակի դասավորության, մոդելի տարբերակների հետ: Հարցաթերթիկների մշակման ժամանակ օգտագործվում են վիճակագրական մեթոդներ(խմբավորում, հարաբերակցություն-ռեգեսիոն վերլուծություն և այլն):
Բաց հարց – հարցաթերթիկի հարցը, որի օգնությամբ հավաքվում է առաջնային մարքեթինգային տեղեկատվությունը. այն հնարավորություն է տալիս պատասխանողին պատասխանել իր խոսքով, ինչը վերջինիս թույլ է տալիս բավական ազատ զգալ պատասխանելու, օրինակներ բերելու համար։ Բաց հարցերհաճախ տրված է հարցաթերթիկի սկզբում՝ հարցվողներին «տաքացնելու» համար: Այնուամենայնիվ, հիշեք, որ դրանք դժվար է մշակել:
Փակ հարց – հարցաթերթիկի հարցը, որի օգնությամբ հավաքագրվում է առաջնային մարքեթինգային տեղեկատվությունը. այն ներառում է բոլոր հնարավոր պատասխանները, որոնցից պատասխանողն ընտրում է իրենը: Փակ հարցերի երեք տեսակ կա.
